دیابت «ملیتوس» یا بیماری قند، بیماری متابولیکی مزمنی است که با سوخت و ساز غیرطبیعی کربوهیدرات ها، پروتئین ها و چربی ها همراه است.

 

در حالت طبیعی، غذا پس از هضم در بدن تبدیل به قند شده و پس از ورود به جریان خون تحت تاثیر انسولین وارد سلول های بدن می شود.

در بیماری دیابت، انسولین به میزان کافی در بدن وجود ندارد و یا انسولین موجود قادر نیست که وظایف خود را به درستی انجام دهد؛ در نتیجه قند خون نمی تواند به طور مؤثری وارد سلول های بدن شده و مقدار آن بالا می رود.

امروزه نزدیک به 463 میلیون نفر بزرگسال یا به عبارتی یک نفر از یازده نفر در دنیا، با دیابت زندگی می کند که این موضوع به یکی از مهمترین مشکلات بهداشتی، درمانی، اجتماعی و اقتصادی در جهان تبدیل شده است.

چند توصیه برای پیشگیری از دیابت

       1- فعالیت فیزیکی داشته باشیم؛ فعالیت فیزیکی مستقل از کاهش وزن، سبب اصلاح و بهتر شدن حساسیت به انسولین می شود.

       2- وزن خود را در محدوده مطلوب نگه داریم؛ حتی اندکی کاهش وزن منجر به اصلاح و بهتر شدن چربی، فشارخون و بهبود کنترل قند خون می شود.

      3- در سه وعده صبحانه، ناهار و شام تا آنجا که امکان دارد از سبزی و سالاد استفاده کنیم؛ سبزی ها به دلیل داشتن فیبر، نقش مهمی در پیشگیری از بیماری های غیرواگیر مانند دیابت، بیماری های قلبی عروقی، انواع سرطان و چاقی بازی می کند.

       4- مصرف قند و شکر را کاهش دهیم.

       5- به جای مصرف کمپوت و انواع آبمیوه های تازه یا صنعتی، از میوه تازه و در صورت تمایل به مصرف کمپوت از انواع کم شکر استفاده کنیم.

چند توصیه تغذیه ای برای مبتلایان به دیابت

      1. روزانه از حبوبات در وعده های غذایی استفاده کنیم؛ در وعده های غذایی اصلی مانند صبحانه، مواد خوراکی نظیر عدسی و لوبیا پخته بخورید. ترکیب حبوبات با غلات ارزش پروتئینی بالایی دارد؛ پس بهتر است برنج را به صورت مخلوط با حبوباتی مانند باقلا پلو، عدس پلو، ماش پلو و لوبیا چشم بلبلی با پلو مصرف کنیم.

       2. در وعده های غذایی از سبزی ها مصرف کنیم.

       3. روزانه دو واحد لبنیات کم چرب مصرف کنیم.

      4. مصرف نوشابه ها و نوشیدنی های شیرین را بسیار محدود کنیم؛ مصرف زیاد نوشیدنی های سرشار از مواد قندی که شامل نوشیدنی های بدون الکل مانند شربت و نوشابه، نوشیدنی های میوه ای، نوشیدنی های ویتامینه و انرژی زا نیز منجر به پیشرفت دیابت می شود.

      5. بهتر است از نان های تهیه شده با آرد سبوس دار، برنج قهوه ای، ماکارونی سبوس دار، جو و گندم کامل (پوست نگرفته) بیشتر استفاده کنیم.

       6. میوه های ترش مانند نارنگی، پرتقال و لیمو ترش نیز دارای قند هستند؛ بنابراین در مصرف آن اعتدال را رعایت کنیم.

       7. غذا خوردن منظم در تنظیم میزان قندخون تاثیر بسیاری دارد، به ویژه اگر قرص یا انسولین مصرف می کنیم.

       8. مصرف میوه هایی که قند زیادی دارند، نظیر خربزه، انگور، انجیر، انبه و موز را نیز محدود کنیم./ا.کشاورزی

«مریم مهارت» رئیس گروه بهبود تغذیه جامعه معاونت بهداشت دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی شیراز